عقل گرایی و نقل گرایی در فقه سیاسی شیعه
Authors
abstract
پیدایی گرایشهای نقلی و عقلی در میان مسلمانان ناشی از توجه خاص هرکدام به برخی از آیات بود که این آیات، برخی مؤید عقل هستند و بعضی مؤید تعبد. این اختلاف نگرش به قرآن، سبب شکلگیری دو مکتب معتزله و اشاعره در اهل سنت و دو گرایش اصولیون (عقل‌گرایان) و اخباریان (نقلگرایان) در شیعه شد که خود زمینه بسیاری از منازعات مذهبی، اجتماعی و حتی سیاسی را فراهم ساخت. فرآیند تطور نگرش عقل گرا در مذهب امامیه از قرن چهارم و از حوزه بغداد آغاز شد و با غلبه بر مکتب قم و ری، سیطره علمی و عقیدتی خود را تا قرن یازدهم استمرار بخشید؛ اما تحولات علمی و سیاسی در این دوره، سبب احیای اندیشه اخباریگری در جوامع علمی شیعه شد، به طوری که در قرن دوازدهم در اکثر جوامع علمی ایران، عراق و بحرین، گرایش اخباریگری غلبه یافت؛ ظهور علامه وحید بهبهانی و اقدامات علمی و عملی گسترده او، و نیز تلاشهای شیخ مرتضی انصاری سبب افول این جریان شد.
similar resources
شهیدصدر و عقل گرایی
عقل‌گرایی در تقابل با تجربه‌گرایی، به معنای اعتقاد به معارف و قضایای پیشینی است. شهید صدر در دو کتاب فلسفتنا و الاسس المنطقیه للاستقراء تحلیل دقیقی از دیدگاه‌های معرفت‌شناختی بهخصوص در زمینه نزاع عقل‌گرایی-تجربه‌گرایی به عمل آورده است. ایشان مکتب معرفت‌شناختی خود را به عنوان مکتب ذاتی معرفی می‌کند که در اعتقاد به معارف پیشینی همسو با عقل‌گرایان بوده و قائل به فطری بودن اصل امتناع تناقض است، همچ...
full textمک اینتایر در مقابل عقل گرایی و نسبی گرایی
مک اینتایر، فیلسوف معاصر اسکاتلندی، در فصل پانزدهم کتاب عدالت چه کسی؟ کدام عقلانیت؟(1988 ) نظریه ای درباره عقلانیت ارائه می دهد که مطابق آن سنت ها نه تنها تهدیدی برای عقلانیت نیستند بلکه عقلانیت اساساً وابسته به سنت است. وی در آن جا از یک سو استدلال هایی بر علیهنسبی گرایی و منظرگرایی مطرح می کند و از سوی دیگر روی خوشی به عق لگرایی مرسوم نشاننمی دهد. چنین موضعی او را در حالتی برزخی قرار م یدهد. ح...
full textعقل گرایی سید رضی در تفسیر
یکی از روش‌های تفسیری کهن عقل‌گرایی در تفسیر است. با توجه به اینکه قرن چهارم هجری نقطه آغاز این جریان بوده و از آنجا که سید رضی جزء پیشگامان این شیوه در این دوره است، واکاوی مؤلفه‌های عقل‌گرایی در آرای تفسیری وی مد نظر قرار گرفت. این بررسی نشان داد که عقل ابزاری بیشتر از عقل منبعی مورد استفاده سید بوده است. استفاده از عقل به‌عنوان قرینه تأویل آیات و تفسیر آیات بر معانی استعاری و مجازی، استفاده ...
full textقرینه گرایی، پلانتینگا و ایمان و عقل
در این مقاله ضمن پذیرش عدم لزوم دلیل برای توجیه باور دینی، به نقد دیدگاه پلانتینگا درباره جواز معرفتی پرداخته شده است. مؤلف از یک دیدگاه درون‌گرایانه‌ای درباره جواز معرفتی دفاع می‌کند. باور مسیحی به اعتقاد وی جواز معرفتی ندارد، ولی چون توجیه اخلاقی دارد جای ایراد ندارد. برای توجیه اخلاقی برخلاف پلانتینگا باید برخی از آگاهی‌های ما اعم از قرینه گزاره‌ای یا چیز دیگر در تأیید باور مورد بحث باشند
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسیPublisher: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
ISSN
volume 4
issue سال چهارم - شماره چهاردهم - تابستان 80 2001
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023